احادیث مجرب از امامان بزگوار درباره دعا کردن خشنودی خدا و استجابت دعا

1- دعا موجب نزدیكی به خدا

امام صادق علیه السلام:

عَلَیكُم بِالدُّعاءِ ، فَإِنَّكُم لاتَقَرَّبونَ إِلَی اللّه  بِمِثلِهِ ، وَلا تَترُكوا صَغیرَةً لِصِغَرِها أَن تَدعُوا بِها ، إِنَّ صاحِبَ الصِّغارِ هُوَ صاحِبُ الكِبارِ؛

شما را سفارش می كنم به دعا كردن، زیرا با هیچ چیز به مانند دعا به خدا نزدیك نمی شوید و دعا كردن برای هیچ امر كوچكی را، به خاطر كوچك بودنش رها نكنید، زیرا حاجتهای كوچك نیز به دست همان كسی است كه حاجتهای بزرگ به دست اوست.

(كافی، ج2، ص467، ح6)

2- خشنودی خدا و استجابت دعا

امام حسن مجتبی علیه السلام:

أنَا الضّامِنُ لِمَن لَم یَهجُس فی قَلبِهِ إِلاَّ الرِّضا أَن یَدعُوَ اللّه  فَیُستَجابَ لَهُ؛

كسی كه در دلش هوایی جز خشنودی خدا خطور نكند، من ضمانت می كنم كه خداوند دعایش را مستجاب كند.

(كافی، ج2، ص62، ح11)

3- دعا هنگام آسایش

پیامبر صلی الله علیه و آله:

مَن سَرَّهُ أن یَستَجیبَ اللّه  لَهُ عِندَ الشَّدائِدِ وَالكَربِ فَلیُكثِرِ الدُّعاءَ فِی الرَّخاءِ؛

هر كس دوست دارد خداوند هنگام سختی ها و گرفتاری ها دعای او را اجابت كند، در هنگام آسایش، دعا بسیار كند.

(نهج  الفصاحه، ح 3023)

4- دعا در غیاب دیگران

پیامبر صلی الله علیه و آله:

لَیسَ شَیْ ءٌ أَسرَعَ إِجابَةً مِن دَعوَةِ غائِبٍ لِغائِبٍ؛

هیچ دعایی زودتر از دعایی كه انسان در غیاب كسی می كند، مستجاب نمی شود.

(بحارالأنوار، ج93، ص359، ح17)

5- دعا هنگام رقت قلب

پیامبر صلی الله علیه و آله:

اِغتَنِمُوا الدُّعاءَ عِندَ الرِّقَّةِ فَإِنَّها رَحمَةٌ؛

دعا كردن را در هنگام رقّت قلب غنیمت شمرید، كه رقت قلب، رحمت است.

(بحارالأنوار، ج93، ص347، ح14)

6- استجابت دعا با مال حلال

امام صادق علیه السلام:

إذا أرادَ أَحَدُكُم أَن یُستَجابَ لَهُ فَلیُطَیِّب كَسبَهُ وَلیَخرُج مِن مَظالِمِ النّاسِ ، وَ إِنَّ اللّه  لا یَرفَعُ إِلَیهِ دُعاء عَبدٍ وَفی بَطنِهِ حَرامٌ أَو عِندَهُ مَظلَمَةٌ لأِحَدٍ مِن خَلقِهِ؛

هر كس بخواهد دعایش مستجاب شود، باید كسب خود را حلال كند و حق مردم را بپردازد. دعای هیچ بنده ای كه مال حرام در شكمش باشد یا حق كسی بر گردنش باشد، به درگاه خدا بالا نمی رود.

(بحارالأنوار، ج93، ص321، ح31)

7- علت تاخیر در استجابت دعا

امام صادق علیه السلام:

إِنَّ العَبدَ لَیَدعو فَیَقولُ اللّه  عَزَّوَجَلَّ لِلمَلَكَینِ: قَدِ استَجَبتُ لَهُ وَلكِنِ احبَسوهُ بِحاجَتِهِ ، فَإِنّی اُحِبُّ أَن أَسمَعَ صَوتَهُ وَ إِنَّ العَبدَ لَیَدعو فَیَقولُ اللّه  تَبارَكَ وَتَعالی: عَجِّلوا لَهُ حاجَتَهُ فَإِنّی اُبغِضُ صَوتَهُ؛

هر آینه بنده دعا می كند و خداوند عزوجل به دو فرشته می فرماید: من دعای او را مستجاب كردم اما حاجتش را نگهدارید، زیرا دوست دارم صدای او را بشنوم و همانا بنده دعا می كند و خداوند تبارك و تعالی می فرماید: زود خواسته اش را برآورید كه من خوش ندارم صدای او را بشنوم.

(كافی، ج2، ص489، ح3)

8- ناامیدی از مردم و اجابت خواسته ها

امام سجاد علیه السلام:

مَن لَم یَرجُ النّاسَ فی شَیْ ءٍ وَرَدَّ أَمرَهُ إلَی اللّه  عَزَّوَجَلَّ فی جَمیعِ اُمورِهِ استَجابَ اللّه  عَزَّوَجَلَّ لَهُ فی كُلِّ شَیْءٍ؛

هر كس در هیچ كاری به مردم امید نبندد و همه كارهای خود را به خدای عزوجل واگذارد، خداوند هر خواسته ای كه او داشته باشد اجابت كند.

(كافی، ج2، ص148، ح3)

9- علت برآورده نشدن دعاها

امام علی علیه السلام :

رُبَما سَأَلتَ الشَّیْ ءَ فَلا تُؤتاهُ وَاُوتیتَ خَیرا مِنهُ عاجِلاً أَو آجِلاً أَو صَرَفَ عَنكَ لِما هُوَ خَیرٌ لَكَ، فَلَرُبَّ أمرٍ قَد طَلَبتَهُ فیهِ هَلاكُ دینِكَ لَو اوتیتَهُ، فَلتَكُن مَسأَلَتُكَ فیما یَبقی لَكَ جَمالُهُ وَیُنفی عَنكَ وَبالُهُ؛

گاه چیزی را (از خدا) می خواهی اما به تو داده نمی شود و دیر یا زود بهتر از آن به تو داده می شود، یا به خاطر آنچه خیر و مصلحت تو در آن است از برآورده شدن خواسته ات دریغ می شود، زیرا بسا خواسته ای كه اگر برآورده شود به نابودی و تباهی دین تو می انجامد، پس، چیزی بخواه كه زیبایی و نیكیش برایت می ماند و پیامد سوئی ندارد.

(نهج  البلاغه، نامه 31)

10- برطرف كردن گرفتاری مردم و استجابت دعا

پیامبر صلی الله علیه و آله:

مَن أَرادَ أن تُستَجابَ دَعوَتُهُ وَأَن تُكشَفَ كُربَتُهُ فَلیُفَرِّج عَن مُعسِرٍ؛

هر كس می خواهد دعایش مستجاب شود و غمش از بین برود باید گره از كار گرفتاری باز كند.

(نهج الفصاحه، ح 2961)

11- دعا تنها از بین برنده درد و بیماری

پیامبر صلی الله علیه و آله:

اَلصَّدَقَةُ تَدفَعُ البَلاءَ وَ هِیَ اَنجَحُ دَواءٍ وَ تَدفَعُ القَضاءَ وَ قَد اُبرِمَ اِبراما وَ لا یَذهَبُ بِالدواءِ اِلاَّ الدُّعاءُ وَ الصَّدَقَةُ؛

صدقه بلا را برطرف می كند و مؤثرترینِ داروست. همچنین، قضای حتمی را برمی گرداند و درد و بیماری ها را چیزی جز دعا و صدقه از بین نمی برد.

(بحارالأنوار، ج 93، ص 137، ح 71)

12- حق نیكوكار دعا برای او

امام سجاد علیه السلام:

اَمّا حَقُّ ذِی المَعروفِ عَلَیكَ فَان تَشـكُرَهُ وَ تَذكُرَ مَعروفَهُ وَ تَـكسِبَهُ المَقالَةَ الحَسَنَةَ وَ تُخلِصُ لَهُ الدُّعاءَ فیما بَینَكَ وَ بَینَ اللّه  عَزَّوَجَلَّ، فَاِذا فَعَلتَ ذلِكَ كُنتَ قَد شَكَرتَهُ سِرّا وَ عَلانیَةً ثُمَّ اِن قَدَرتَ عَلی مُكافاتِهِ یَوما كافَیتَهُ؛

حق كسی كه به تو نیكی كرده ، این است كه از او تشكر كنی و نیكی اش را به زبان آوری و از او به خوبی یاد كنی و میان خود و خدای عزّوجلّ برایش خالصانه دعا كنی ، هرگاه چنین كردی بی گمان در پنهان و آشكار از او تشكر كرده ای . سپس اگر روزی توانستی نیكی او را جبران كنی ، جبران كن .

(خصال، ص 568)

13- نافرمانی از والدین موجب حبس دعا

امام صادق علیه السلام:

اَلذُّنوبُ الَّتی تُغَیِّیرُ النِّعَمَ البَغیُ وَ الذُّنوبُ التَّی تورِثُ النَّدَمَ القَتلُ وَ الَّتی تُنزِلُ النِّقَمَ الظُّلمُ وَالَّتی تَهتِكُ السُّتورَ شُربُ الخَمرِ وَ الَّتی تَحبِسُ الرِّزقَ الزِّنا وَ الَّتی تُعَجِّلُ الفَناءَ قَطیعَةُ الرَّحِمِ وَالَّتی تَرُدُّ الدُّعاءَ وَ تُظلِمُ الهَواءَ عُقوقُ الوالِدَینِ؛

گناهی كه نعمت ها را تغییر می دهد، تجاوز به حقوق دیگران است. گناهی كه پشیمانی می آورد، قتل است. گناهی كه گرفتاری ایجاد می كند، ظلم است. گناهی كه آبرو می بَرد، شرابخواری است. گناهی كه جلوی روزی را می گیرد، زناست. گناهی كه مرگ را شتاب می بخشد، قطع رابطه با خویشان است. گناهی كه مانع استجابت دعا می شود و زندگی را تیره و تار می كند، نافرمانی از پدر مادر است.

(علل الشرایع، ج 2، ص 584)

14- دعا نزد قبر حسین علیه اسلام

امام باقر علیه السلام:

اِنّ الحُسَینَ صاحِبَ كَربَلا قُتِلَ مَظلوما، مَكروبا عَطشانا، لَهفانا فآلَی اللّه  عَزَّوَجلّ عَلی نَفسِهِ اَن لا یاتیَهُ لَهفانٌ و لا مَكروبٌ و لا مُذنِبٌ و لا مَغمومٌ و لا عَطشانٌ و لا مَن بِهِ عاهَةٌ ثُمَّ دَعا عِندَهُ و تَقَرَّبَ بِالحُسَینِ بنِ عَلیٍّ علیه السلام اِلَی اللّه  عَزَّوَجَلَّ إلاّ نَفَّسَ اللّه  كُربَتَهُ وَ اَعطاهُ مَسأَلَتَهُ و غَفَرَ ذَنبَهُ وَ مَدَّ فی عُمُرِهِ وَ بَسَطَ فی رِزقِهِ فَاعتَبِروا یا اُولـِی الاَبصار؛

حسین، بزرگ مرد كربلا، مظلوم و رنجیده خاطر و لب تشنه و مصیب زده به شهادت رسید. پس خداوند، به ذات خود، قسم یاد كرد كه هیچ مصیبت زده و رنجیده خاطر و گنهكار و اندوهناك و تشنه ای و هیچ بَلا دیده ای به خدا روی نمی آورد و نزد قبر حسین علیه السلام دعا نمی كند و آن حضرت را به درگاه خدا شفیع نمی سازد، مگر این كه خداوند، اندوهش را برطرف و حاجاتش را برآورده می كند و گناهش را می بخشد و عمرش را طولانی و روزی اش را گسترده می سازد. پس ای اهل بینش، درس بگیرید!

(بحارالأنوار، ج 101، ص 46، ح 5)

15- عدم امر به معروف و مستجاب نشدن دعا

پیامبر صلی الله علیه و آله:

إذا لَم یَأمُروا بِمَعروفٍ وَلَم یَنهَوا عَن مُنكَرٍ وَلَم یَتَّبِعوا الأخیارَ مِن أهلِ بَیتی ، سَلَّطَ اللّه  عَلَیهِم شِرارَهُم ، فَیَدعوا عِندَ ذلِكَ خِیارُهُم فَلا تُستَجابُ لَهُم؛

هرگاه (مردم) امر به معروف و نهی از منكر نكنند، و از نیكان خاندان من پیروی ننمایند، خداوند بدانشان را بر آنان مسلّط گرداند و نیكانشان دعا كنند امّا دعایشان مستجاب نشود .

(امالی صدوق، ص 254)

16- نماز شب مایه استجابت دعا

پیامبر صلی الله علیه و آله:

صَلاةُ اللّیلِ مَرضاةٌ لِلرَّبِّ وَ حُبُّ المَلائِكَةِ وَ سُنَّةُ النبیاءِ وَ نورُ المَعرفَةِ وَ اَصلُ الیمانِ وَ راحَةُ البدانِ وَ كَراهیَةٌ لِلشَّیطانِ وَ سِلاحٌ عَلَی العداءِ وَ اِجابَةٌ لِلدُّعاءِ وَ قَبولُ العمالِ وَ بَرَكَةٌ فِی الرِّزقِ؛

نماز شب، موجب رضایت پروردگار، دوستی فرشتگان، سنت پیامبران، نور معرفت، ریشه ایمان، آسایش بدن ها، مایه ناراحتی شیطان، سلاحی بر ضدّ دشمنان، مایه اجابت دعا، قبولی اعمال و بركت در روزی است.

(ارشاد القلوب، ج 1، ص 191)

17- حلال خوری و استجابت دعا

پیامبر صلی الله علیه و آله:

یا عَلیُّ مَن أَكَلَ الحَلالَ صَفادینُهُ، وَرَقَّ قَلبُهُ، وَدَمِعَت عَیناهُ مِن خَشیَةِ اللّه  تَعالی وَلَم یَكُن لِدَعوَتِهِ حِجابٌ؛

ای علی هر كس حلال بخورد، دینش صفا می یابد، رقّت قلب پیدا می كند، چشمانش از ترس خداوند متعال پر اشك می شود و برای (استجابت) دعایش مانعی نمی باشد.

(میراث حدیث، ج2، ص18، ح2)

18- عاجز ترین مردم ناتوان در دعا

امام حسین علیه السلام:

أَعجَزالنّاسٍ مَن عَجَزَ عَنِ الدُّعاء؛

عاجزترین مردم كسی است كه نتواند دعا كند.

(بحارالانوار، ج93، ص 294)

19- دعای سریع الاجابه

امام موسی كاظم علیه السلام:

أوشَك دَعوَةً‌ وَ أسرَعُ إجابَةُ دُعاءُ المَرءِ لاِخیهِ‌ بِظَهرِ الغَیبِ؛

دعایی كه بیشتر امید اجابت آن می رود و زودتر به اجابت می رسد،‌ دعا برای برادر دینی است در پشت سر او.

(اصول كافی، ج1، ص52)

20- یقین به استجابت دعا

پیامبر صلی الله علیه و آله:

اُدعُوا اللهَ وَ اَنتم مُوقِنونَ بِالاِجابَةِ وَاعلَموا اَنَّ اللهَ لا یَستَجِیبُ دُعاءَ مِن قَلبِ غافِلٍ لاه؛

خدا را بخوانید و به اجابت دعای خود یقین داشته باشید و بدانید كه خداوند دعا را از قلب غافل بیخبر نمی پذیرد.

(كنز العمال، ج2، ص72)

21- دعایی كه رد نمی شود

پیامبر صلی الله علیه و آله:

لا یُرَدُّ دُعاءٌ أَوَّلُهُ بِسْمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ

دعایی كه با بسم اللّه  الرحمن الرحیم شروع شود، رد نمی شود.

(الدعوات، ص 52)

22- مهلت به تنگدست و استجابت دعا

پیامبر صلی الله علیه و آله:

مَنْ أَرادَ تُسْتَجابُ دَعْوَتُهُ وَأَنْ تُكْشَفَ كُرْبَتُهُ فَلْیُفَرِّجْ عَنْ مُعْسِرٍ؛

هر كس می خواهد دعایش مستجاب و اندوهش برطرف شود، به تنگدست مهلت دهد.

(كنزالعمال، ج 6، ص 215، ح 15398)

23- علت تاخیر یا تعجیل در استجابت دعا

امام رضا علیه السلام:

إِنَّ اللّه  یُؤَخِّرُ إِجابَةَ الْمُؤْمِنِ شَوْقا إلی دُعائِهِ وَیَقُولُ: صَوتٌ اُحِبُّ أَنْ أَسْمَعَهُ، وَیُعَجِّلُ إجابَةَ دُعاءِ الْمُنافِقِ وَیَقُولُ: صَوْتٌ أَكْرَهُ سَماعَهُ؛

خداوند اجابت دعای مؤمن را به شوق (شنیدن) دعایش به تأخیر می اندازد و می گوید: «صدایی است كه دوست دارم آن را بشنوم» و در اجابت دعای منافق عجله می كند و می گوید: صدایی است كه از شنیدنش بدم می آید.

(فقه الرضا علیه السلام ، ص 345)

24- دعای روزه داران

امام كاظم (علیه السلام) فرمود:

دعوة الصائم تستجاب عند افطاره؛

دعای شخص روزه دار هنگام افطار مستجاب می شود.

(بحار الانوار، ج 92، ص 255، ح 33)